گزارش «تجارت» از افق صنعت فولاد در 1404
ظرفیت تولید فولاد کشور تا پایان سند چشم‌انداز توسعه بايد بيش از 55 میلیون تن باشد.
روزنامه تجارت-امير افسردير؛ بررسي گزارش‌ها و آمارهاي فعلي اما نشان مي‌دهد كه
هنوز فاصله زيادي ميان اهداف پيش‌بيني شده در افق 1404 و وضعيت فعلي توليد
فولاد در كشور وجود دارد. از ابتداي آغاز عمر دولت يازدهم توجه ويژه‌اي به
صنعت فولاد شده است. در هين راستا بود كه مسئولان وزارت صنعت طي دو سال
گذشته بارها بر لزوم تكميل چرخه توليد فولاد در كشور تاكيد كرده‌اند.
پيش‌تر محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت از فولادسازان و فعالان
این صنعت خواسته بود با تمام توان تلاش كنند تا ظرفیت فولاد در سال 1400
به 50 میلیون تن برسد. طبق گفته‌هاي نعمت‌زاده اگر چنين برنامه‌اي عملياتي
شود تا افق 1404 مي‌توان به توليد 60 میلیون تن فولاد در كشور دست پيدا
كرد.
اولويت‌هاي حركت درست به سوي هدفدر اين ميان چند نكته براي حركت به سوي اين هدف‌گذاری را بايد مد نظر داشت. اولين مساله جانمایی برای احداث این کارخانه‌هاست، اینکه برخی کارخانه‌های جدید الاحداث به دلیل جانمایی نامناسب پس از بهره‌برداری توان بازگشت و تامين سرمایه‌‌گذاري شده را ندارند کرده و نمي‌توانند محصولی رقابتی را وارد بازار کنند. مساله ديگر وضعیت مصرف انرژی در این کارخانه‌هاست. تولید فولاد در ایران با روش احیای مستقیم انجام مي‌شود و اين روش به گاز و برق زیادی نیاز دارد، بنابراين کارخانه‌های فولاد در ایران می‌توانند پس از واقعی کردن قیمت‌ها، محصولی رقابتی را وارد بازار کرده و يا آن را صادر کنند. يكي از مهمترين مسايل در مورد صنعت فولاد سیاست‌گذاری است كه باید به چه شکلی باشد كه فولادسازان برای 5 یا 10 سال آینده براساس ثبات سیاست‌گذاری قیمتی آمده کنند. با اين حال آنچه امروز در بیشتر صنایع ایران به ویژه صنعت فولاد ديده مي‌شود نبود حمایت‌های لازم از صاحبان این صنایع است. بنگاه‌هاي كوچك توليدكننده فولاد مشكلات زيادي دارند و هنوز به خوبي نمی‌دانند سیاست دولت برای تامین مواد اولیه آنها چیست. سنگ‌آهن و انرژی دو ماده اولیه و حیاتی برای تولید فولاد در کشور هستند که هنوز سیاست‌های بلندمدت برای آن مشخص نشده است.
بحران سنگ‌آهن در انتظار صنعت فولاد
از طرف دیگر مي‌دانيم كه اکتشافات جدیدی برای یافتن سنگ‌آهن در کشور انجام نشده و در حال حاضر بسیاری از تولیدکنندگان فولاد داخلی معتقدند در سال‌های آینده صنعت فولاد دچار کمبود شدید سنگ‌آهن داخلی خواهد شد. چادرملو، چغارت، سنگان، گل‌گهر، جلال‌آباد و میشدوان شش معدن بزرگ سنگ‌آهن ايران هستند که حجم بزرگی از میزان نیاز صنعت فولاد را به این ماده معدنی تامین می‌کنند. هزینه‌های اکتشاف در معادن سنگ آهن بالاست و البته ریسک زيادي براي ورود بخش خصوصی دارد و حقيقت اين است كه دولت نیز در این رابطه کارنامه موفقی نداشته است.
فولاد نيازمند سرمايه‌گذاري ميلياردي
براساس طرح جامع فولاد كه از سوی شركت ملی فولاد ایران تدوین شده هدف نهایی، دستیابی به ظرفیت تولید 55 میلیون تن فولاد خام و حداقل سرانه مصرف 421 كیلوگرمی در سال 1404 در نظر گرفته شده در حالی كه هم‌اكنون ظرفیت تولید فولاد خام در كشور در مرز 24 میلیون تن قرار دارد و جمع مجوزهای صادره به 144 میلیون تن رسیده است. در اين ميان بررسی‌ها نشان داده برآورد سرمایه‌گذاری برای اجرای طرح‌های منتخب فولادی به 12.2 میلیارد یورو می‌رسد كه این رقم 1.6 میلیارد یورو نیز برای ایجاد زیرساخت‌ها را باید افزود. در این میان حدود 27 درصد از سرمایه‌گذاری‌های مورد نیاز برای تأمین زیرساخت‌ها، توسط سازمان‌ها و وزارتخانه‌های دولتي در قالب طرح‌های توسعه زیربنایی در دست اجرا بوده و تأمین اعتبار شده است. با این حال طبق گفته وزیر صنعت در راستای افزایش ظرفیت تولید فولاد، بهره‌مندی از توانمندی فعالان معدنی و سرمایه گذران در زمینه اکتشاف ضرورت دارد و انتظار می‌رود بهره‌برداری از معادن که روند کندی دارد، با سرعت بیشتری پیش رود.
سواحل جنوبي اولويت طرح جامع فولاد
در طرح جامع، با اولویت‌بندی كشور به مناطق شش گانه، سواحل جنوبی كشور به سبب دسترسی به منابع تولید گاز، ورود و خروج مواد اولیه از جمله سنگ‌آهن و مهمتر از همه وجود منابع آب، به عنوان نقاط بهینه مشخص شده‌اند. توازن در تامین زنجیره تولید فولاد یكی از نكات مهم طرح جامع فولاد محسوب می‌شود. بر همین اساس ظرفیت 55 میلون تنی فولاد، نیاز به 88 میلیون تن كنسانتره سنگ‌آهن در سال دارد این در حالی است كه اکنون كارخانه‌های فعال در تولید كنسانتره و دانه‌بندی 30 میلیون تن ظرفیت تولید دارند. انجام طرح‌های اكتشافی از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شوند به این دلیل كه در حال حاضر با استناد به میزان ذخایر كشف شده فعلی، 37 سال از عمر ذخایر سنگ آهن كشور مانده كه این رقم در سال 1404 با ظرفیت تولید 55 میلیون تنی، به 7 سال خواهد رسید.
سال‌هاي بحراني سنگ‌آهن در جهان
در اين ميان آنطور كه کارشناسان مي‌گويند؛ توسعه فعالیت‌های اکتشاف و استخراج مواد معدنی، در کنار سرمایه‌گذاری مشترک با سایر کشور‌ها و تجهیز معادن و تاسیس واحد‌های معدنی جدید، برای برون رفت از وضعیت موجود و رسیدن به افق 1404 ضروري است. با اين حال هدایت صنعت فولاد کشور به سمت توسعه باید در دستور کار قرار گیرد و ضرورت دارد. در حال حاضر پیش‌بینی اين است كه تا 6 سال سال آینده ظرفیت تولید فولاد در دنیا به دو میلیارد تن برسد و ایران باید 5/2 درصد از تولید این محصول را از آن خود کند. این در حالی است که اکثر کارشناسان معتقدند روند نزولی قیمت سنگ‌آهن ادامه‌دار خواهد بود و به دلیل تقاضای پایین چین و عرضه بالای سنگ‌آهن سال‌های 2015 و 2016 قیمت سنگ‌آهن و فولاد همچنان مسیر کاهشی را تجربه می‌کند. به بياني ديگر این سال‌ها، سال‌های بحرانی معادن سنگ‌آهن است. در اين ميان بايد پذيرفت كه ایران نيز مانند هند از این وضعیت بازار جهانی تاثیر پذیرفته و بسیاری از معادن سنگ‌آهن در آستانه تعطیلی هستند. هرچند از این وضعیت صاحب‌نظران این عرصه به عنوان چالشی بزرگ یاد می‌کنند، اما جدا از فضای بازار جهانی در پیش‌بینی‌ها واقعه مهمتری بطور بلندمدت در انتظار در بخش معدن ایران است. از آنجایی که برای تولید هر تن فولاد تقریبا نیاز به دو تن سنگ‌آهن عیار 50 درصد است، سوال اصلي اين است كه افزایش تولید فولاد به 55 میلیون تن با بهم‌‌ریختگی اوضاع بازار سنگ‌آهن چطور محقق خواهد شد؟
اولويت‌هاي حركت درست به سوي هدفدر اين ميان چند نكته براي حركت به سوي اين هدف‌گذاری را بايد مد نظر داشت. اولين مساله جانمایی برای احداث این کارخانه‌هاست، اینکه برخی کارخانه‌های جدید الاحداث به دلیل جانمایی نامناسب پس از بهره‌برداری توان بازگشت و تامين سرمایه‌‌گذاري شده را ندارند کرده و نمي‌توانند محصولی رقابتی را وارد بازار کنند. مساله ديگر وضعیت مصرف انرژی در این کارخانه‌هاست. تولید فولاد در ایران با روش احیای مستقیم انجام مي‌شود و اين روش به گاز و برق زیادی نیاز دارد، بنابراين کارخانه‌های فولاد در ایران می‌توانند پس از واقعی کردن قیمت‌ها، محصولی رقابتی را وارد بازار کرده و يا آن را صادر کنند. يكي از مهمترين مسايل در مورد صنعت فولاد سیاست‌گذاری است كه باید به چه شکلی باشد كه فولادسازان برای 5 یا 10 سال آینده براساس ثبات سیاست‌گذاری قیمتی آمده کنند. با اين حال آنچه امروز در بیشتر صنایع ایران به ویژه صنعت فولاد ديده مي‌شود نبود حمایت‌های لازم از صاحبان این صنایع است. بنگاه‌هاي كوچك توليدكننده فولاد مشكلات زيادي دارند و هنوز به خوبي نمی‌دانند سیاست دولت برای تامین مواد اولیه آنها چیست. سنگ‌آهن و انرژی دو ماده اولیه و حیاتی برای تولید فولاد در کشور هستند که هنوز سیاست‌های بلندمدت برای آن مشخص نشده است.
بحران سنگ‌آهن در انتظار صنعت فولاد
از طرف دیگر مي‌دانيم كه اکتشافات جدیدی برای یافتن سنگ‌آهن در کشور انجام نشده و در حال حاضر بسیاری از تولیدکنندگان فولاد داخلی معتقدند در سال‌های آینده صنعت فولاد دچار کمبود شدید سنگ‌آهن داخلی خواهد شد. چادرملو، چغارت، سنگان، گل‌گهر، جلال‌آباد و میشدوان شش معدن بزرگ سنگ‌آهن ايران هستند که حجم بزرگی از میزان نیاز صنعت فولاد را به این ماده معدنی تامین می‌کنند. هزینه‌های اکتشاف در معادن سنگ آهن بالاست و البته ریسک زيادي براي ورود بخش خصوصی دارد و حقيقت اين است كه دولت نیز در این رابطه کارنامه موفقی نداشته است.
فولاد نيازمند سرمايه‌گذاري ميلياردي
براساس طرح جامع فولاد كه از سوی شركت ملی فولاد ایران تدوین شده هدف نهایی، دستیابی به ظرفیت تولید 55 میلیون تن فولاد خام و حداقل سرانه مصرف 421 كیلوگرمی در سال 1404 در نظر گرفته شده در حالی كه هم‌اكنون ظرفیت تولید فولاد خام در كشور در مرز 24 میلیون تن قرار دارد و جمع مجوزهای صادره به 144 میلیون تن رسیده است. در اين ميان بررسی‌ها نشان داده برآورد سرمایه‌گذاری برای اجرای طرح‌های منتخب فولادی به 12.2 میلیارد یورو می‌رسد كه این رقم 1.6 میلیارد یورو نیز برای ایجاد زیرساخت‌ها را باید افزود. در این میان حدود 27 درصد از سرمایه‌گذاری‌های مورد نیاز برای تأمین زیرساخت‌ها، توسط سازمان‌ها و وزارتخانه‌های دولتي در قالب طرح‌های توسعه زیربنایی در دست اجرا بوده و تأمین اعتبار شده است. با این حال طبق گفته وزیر صنعت در راستای افزایش ظرفیت تولید فولاد، بهره‌مندی از توانمندی فعالان معدنی و سرمایه گذران در زمینه اکتشاف ضرورت دارد و انتظار می‌رود بهره‌برداری از معادن که روند کندی دارد، با سرعت بیشتری پیش رود.
سواحل جنوبي اولويت طرح جامع فولاد
در طرح جامع، با اولویت‌بندی كشور به مناطق شش گانه، سواحل جنوبی كشور به سبب دسترسی به منابع تولید گاز، ورود و خروج مواد اولیه از جمله سنگ‌آهن و مهمتر از همه وجود منابع آب، به عنوان نقاط بهینه مشخص شده‌اند. توازن در تامین زنجیره تولید فولاد یكی از نكات مهم طرح جامع فولاد محسوب می‌شود. بر همین اساس ظرفیت 55 میلون تنی فولاد، نیاز به 88 میلیون تن كنسانتره سنگ‌آهن در سال دارد این در حالی است كه اکنون كارخانه‌های فعال در تولید كنسانتره و دانه‌بندی 30 میلیون تن ظرفیت تولید دارند. انجام طرح‌های اكتشافی از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شوند به این دلیل كه در حال حاضر با استناد به میزان ذخایر كشف شده فعلی، 37 سال از عمر ذخایر سنگ آهن كشور مانده كه این رقم در سال 1404 با ظرفیت تولید 55 میلیون تنی، به 7 سال خواهد رسید.
سال‌هاي بحراني سنگ‌آهن در جهان
در اين ميان آنطور كه کارشناسان مي‌گويند؛ توسعه فعالیت‌های اکتشاف و استخراج مواد معدنی، در کنار سرمایه‌گذاری مشترک با سایر کشور‌ها و تجهیز معادن و تاسیس واحد‌های معدنی جدید، برای برون رفت از وضعیت موجود و رسیدن به افق 1404 ضروري است. با اين حال هدایت صنعت فولاد کشور به سمت توسعه باید در دستور کار قرار گیرد و ضرورت دارد. در حال حاضر پیش‌بینی اين است كه تا 6 سال سال آینده ظرفیت تولید فولاد در دنیا به دو میلیارد تن برسد و ایران باید 5/2 درصد از تولید این محصول را از آن خود کند. این در حالی است که اکثر کارشناسان معتقدند روند نزولی قیمت سنگ‌آهن ادامه‌دار خواهد بود و به دلیل تقاضای پایین چین و عرضه بالای سنگ‌آهن سال‌های 2015 و 2016 قیمت سنگ‌آهن و فولاد همچنان مسیر کاهشی را تجربه می‌کند. به بياني ديگر این سال‌ها، سال‌های بحرانی معادن سنگ‌آهن است. در اين ميان بايد پذيرفت كه ایران نيز مانند هند از این وضعیت بازار جهانی تاثیر پذیرفته و بسیاری از معادن سنگ‌آهن در آستانه تعطیلی هستند. هرچند از این وضعیت صاحب‌نظران این عرصه به عنوان چالشی بزرگ یاد می‌کنند، اما جدا از فضای بازار جهانی در پیش‌بینی‌ها واقعه مهمتری بطور بلندمدت در انتظار در بخش معدن ایران است. از آنجایی که برای تولید هر تن فولاد تقریبا نیاز به دو تن سنگ‌آهن عیار 50 درصد است، سوال اصلي اين است كه افزایش تولید فولاد به 55 میلیون تن با بهم‌‌ریختگی اوضاع بازار سنگ‌آهن چطور محقق خواهد شد؟
آخرین اخبار