کد خبر: ۲۰۶۳۰
تاریخ انتشار: ۱۸ مهر ۱۳۹۴ - ۰۹:۳۲
داستان روابط ایران و آمریکا یا همان حکایت معروف شیر و عقاب در تحلیل ژئواستراتژیک از روابط سیاسی – اقتصادی دو کشور مهم جهان قابل رهگیری است. داستانی پر فراز و نشیب و البته مستند از سیر تحولاتی که دو رفیق راهبردی را به دو دشمن راهبردی تبدیل کرد.

درست در روزهایی که ایران دوران پهلوی با اتکا به حمایت دوستان غربی اش و به ویژه آمریکا در اندیشه کارهایی بزرگ مانند میزبانی جام جهانی فوتبال و المپیک بود و پول فروش نفت قدرت مالی بسیاری را به ایران آن زمان داده بود اما محمدرضا پهلوی از توجه به ارزش های دینی و موکد مراجع تقلید غافل و همین سبب شد تا با بی اعتنایی دولت های غربی و در راس آنها آمریکا به موقعیت آن روزهای وی، خوی واقعی و نفع جویانه آمریکا برای محمدرضا پهلوی آشکار شود.

وی که هیچگاه فکر نمی کرد در اوج درآمدهای اقتصادی حاصل از روند صعودی قیمت نفت، حکومتش بر باد رود و رفقای راهبردیش پشت او را خالی کنند در اندیشه فردایی بود که با گرفتن میزبانی رویدادهای بزرگ ورزشی ژست بزرگی در منطقه بگیرد.

اما رویاهای بزرگ محمدرضا پهلوی را مردی از تبار خمین با فریاد حق خواهی زیر سوال برد. رهبر کبیر انقلاب دادخواه جماعتی بود که ارزش هایشان در مدرنیته حکومت پهلوی به درستی دیده نمی شد؛ از اینرو انقلاب اسلامی در همان اوان شکل گیری خود موضعی استقلال طلبانه و ضد استکباری در پیش گرفت.

این موضع به هیچ وجه با جریان سلطه جوی غالب بر جهان آن روز همخوان نبود و به همین علت فریاد ارزشمند دفاع از میراث انبیا و اولیا به عنوان زیرسازه ای از جهان بینی توحیدی و در بطن انقلاب اسلامی ایران نه در آن دوران و نه حتی اکنون به درستی درک نشده است.

این درک ناشدگی ماهیت انقلاب اسلامی بیش از همه کشورها در موضع گیری های آمریکا قابل رصد است. به واقع آمریکا از همان ابتدای شکل گیری انقلاب اسلامی نتوانست و شاید هم نخواست تا پیام معنوی انقلاب ایران را درک کند و برای شناخت جهان بینی آن قدمی مصلحانه بردارد.

این تعارض ایدئولوژیک چنان از ابتدا ملموس بود که سبب شد تا سیاست ورزی های منفی آمریکا در خاورمیانه به جای شکل دادن به الگوی وحدت سیاسی، بر طبل تفرقه اعتقادی کشورهای اسلامی منطقه بکوبد و بدینگونه جنگی 8 ساله با هدف اضمحلال نظام نوپای اسلامی به ایران تحمیل شد.

در این بین هیجان انقلابی حاکم بر برخی رفتارهای سیاسی نیروهای مردمی ایران قالب مواجهه دیپلماتیک ایران و آمریکا را از مدار منطق خارج کرد و ماجرای تسخیر لانه جاسوسی برگ دیگری از رفتارهای دوگانه آمریکا با انقلاب ایران را رو کرد.

البته این رفتار از سوی ایرانی ها که در حراست از مبانی انقلابی و دینی صورت گرفت به لحاظ ماهیتی بازخورد درستی در ابعاد دیپلماتیک نیافت و شبکه های داخلی آمریکا از آن تحت عنوان تحقیر بزرگ یاد کردند و از همان دوران تا به امروز آمریکا به جمهوری اسلامی ایران به چشم یک دشمن راهبردی نگریسته است.

اگرچه آمریکا و ایران از همان روزهای ابتدایی استقرار نظام اسلامی تاکنون گام هایی را به سوی توافق برداشته اند و سرانجام در موضوع هسته ای به یک خط نسبتا واحد برای اجرا رسیدند اما در مجموع درک متفاوت از موضوعات جهانی سبب شده است تا همچنان به جمع بندی نهایی برای ازسرگیری مجدد رابطه سیاسی نرسند.

به واقع نظام تحریم آمریکا و گاه رویکرد هیجانی نسبت به واقعیت های منطقه خاورمیانه و تحولات موجود در ایران سبب شد تا ایالات متحده نه تنها به سوی ترمیم وجهه خود در بین سیاستمداران ایرانی و جامعه ایران گام برندارد بلکه با خطاهای راهبردی بیشمار راه صلح را به روی خود ببندد.

چنین تلون مزاجی ای که گاه آمریکا را به نامه نگاری با رهبر عالی انقلاب اسلامی می کشاند و گاه نوع برخورد ایالات متحده با فضای جاری در خاورمیانه را به سمت و سویی می برد که عملا تلاش های دیپلماتیک برای رسیدن به ثبات در منطقه را به بن بست می رساند سبب شده است تا عنوان شیطان بزرگ همچنان بر پیشانی این کشور نقش ببندد و فریادهای مرگ بر آمریکا از هر سو در راهپیمایی ها و نمازهای جمعه به گوش برسد.

از سوی دیگر جهان بینی وحدت جویانه جمهوری اسلامی و دفاع از آرمان ها و ارزش های دینی کشورمان و نیز رویکرد دفاع از حریم های امنیتی ایران در سوریه و عراق و اکنون در یمن مظلوم و نیز فلسطین در حالی با جواب بی مهری قدرت های جهانی منادی صلح و امنیت روبرو می شود که متاسفانه این کشورها با تزریق پول به ایادی منطقه ای خود و دفاع تمام قد از جریان های نژاد پرستانه و تکفیری هر روز بر دامنه گردباد جنگ در منطقه می افزایند.

ممنوعیت مذاکره با آمریکا از منظر مقام معظم رهبری را به همین دلایل می توان ممنوع ارزیابی کرد و تا زمانی که ایالات متحده رویکرد ارزشی جمهوری اسلامی را باور نکند و در مسیر آشتی جهانی و داشتن جهان بدون جنگ به ایران اسلامی دست برادری ندهد نمی توان به دوستی و گام های راهبردی آمریکا به سمت رسیدن به منافع مشترک در منطقه و جهان خوشبین بود.

نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار