به برنامه های توسعه 5 ساله نیاز نداریم

تا به حال در کشور ایران ۱۰ برنامه توسعه اجرا شده است و آنچه عمل شده، در ۲۰ درصد موارد با آنچه که نوشته شده بوده، تطابق داشته است. به طور قطع اگر دولت بخواهد مثل گذشته حوزههای سرمایهگذاری را مشخص کند یا اگر دولت بخواهد تصدیگری کند، این برنامه نیز به سرنوشت برنامههای قبلی دچار خواهد شد. اما اگر دولت به جای تصدیگری، مسیر حرکت و رفتار خودش را مشخص کند، وضع بهتری خواهیم داشت و این مشخص کردن مسیر نیازی به برنامه پنج ساله ندارد. چرا که وقتی بودجه برای درآمدهای ناپایدار است و از لحاظ سیاسی نیز شرایط ما نامشخص و پرنوسان است نوشتن برنامه پنج ساله بیمعنی است. مثلا اگر دولت به جای یک برنامه جامع پنج ساله بیاید و بگوید ما میخواهیم به سمت آزادسازی اقتصادی و حذف موانع گمرکی حرکت کنیم، نتایج بهتری کسب خواهد شد. گرچه تغییر دادن این راه ۷۰ ساله بسيار مشكل است، اما با توجه به توضیحات داده شده و نتایج عملیاتی که از ۱۰ برنامه قبلی گرفته شده است، میتوان مطمئن بود که فایدههای این تغییر به هزینههایش میچربد. اینکه به صورت هستهای برنامهریزی کنیم و چند هسته مهم را برای کشور مشخص کنیم امر مغتنمی است. دولت روحانی در همین یک سال گذشته توانسته به خوبی این نکته را مد نظر قرار دهد، یعنی هم توانسته سمتگیری کلی اقتصاد را به خوبی مشخص کند و هم موضوعات حساس را بهصورت ویژه مد نظر قرار داده است و موفق شده بدون برنامهریزی به نتایج درخشانی دست پیدا کند. بايد در نظر داشت كه نوشتن برنامه توسعه مستلزم ثبات اقتصادی است. بهعنوان مثال در شرايط فعلي دریافت ارزی کشور از ناحیه فروش نفت دو برابر شده است و اگر توافق ژنو به نتیجه برسد، این درآمد چهار برابر خواهد شد و هر یک از این حالتها برنامهریزی متناسب با خودش را میطلبد و برنامهریزی جامع پنج ساله در شرایط فعلی کار صحیحی نیست و برای این موضوع ما میتوانیم از تجربه کشور ترکیه استفاده کنیم که بدون برنامهریزی توانسته است گوی سبقت را از ما برباید. اگر اراده برای توسعه در کشور وجود داشته باشد، سندهای بالادستی به مقدار کافی در کشور وجود دارد و کافی است وارد میدان عمل شویم.
* سعيد ليلاز- اقتصاددان