کارگشایی طلایی

تجارت- محمدخادمی: وام گرفتن ازسیستم بانکی کشوراین روزها کاربسیاردشواری است، به طوری که باید از خان های بسیاری عبور کرد تا بتوان وام آن هم با سود بالا دریافت کرد، دراین میان عده ای از هموطنان برای اینکه ازشرمراحل دشوارذبانک ها خلاص شوند ودرزمان کوتاه تری به وام شان برسند، به سراغ بانکی معروف به نام کارگشایی می روند،این بانک به جای دریافت ضامن اقدام به دریافت طلا ازوام گیرنده می کند، یعنی اینکه طلا درنزد بانک به امانت گذاشته می شود وبانک پولی را دراختیار فرد قرارمی دهد و بعد ازیک سال درصورت تحویل وام بانک نیزبدون کم و کسری همان طلا را دراختیار مشتری قرارمی دهد.تاریخچه این بانک بر می گردد به سال 1305زمانی که قانون تأسیس آن ازتصویب شورای ملی وقت گذشت و تحت عنوان مؤسسه رهنی دولتی آغاز شد؛ سرمایۀ اولیه این بانک ازمحل وجوه صندوق بازنشستگی مستخدمین دولت بود و زیرنظر وزارت مالیه(دارائی)وقت انجام وظیفه می کرد. تغییرنام به بانک کارگشائی درسال1318 با تأسیس بانک رهنی ایران(بانک مسکن فعلی)به علت تشابه اسمی صورت گرفت و این روزها بانک کارگشایی به عنوان زیر مجموعه بانک ملی فعالیت دارد و دارای یک شعبه مرکزی و دوشعبۀ امیرکبیر و امیریه درتهران و بیش از 40 شعبۀ در مراکز استان های دیگر خدمات رسانی می کند.خبرنگار«تجارت» گزارش میدانی از مراجعه کنندگان شعبه بانک کارگشایی درپایتخت تهیه کرده که روزانه هریک از شعب میزبان تقریبا هزار نفر از هموطنان مان هستند، که درادامه می خوانید:

ارزش طلا را کم حساب می کنند

تا چشم کار می کند در شعبه میدان محمدیه مراجعه کننده وجود دارد، عده ای روی صندلی های فلزی این شعبه نشسته اند تا باجه تسهیلات نوبت شان را اعلام کند، آن طور که پیداست بیشتر مراجعه کنندگان را بانوان تشکیل می دهند، برای اینکه از نحوه دریافت وام این بانک آشنا شویم،« مریم» یکی از مراجعه کنندگان به ما می گوید:« این کار که طلا را به جای ضامن در نظر می گیرند و اقدام به پرداخت وام می کنند کار پسندیده ای است، اما مشکلاتی نیز وجود دارد.»او ادامه می دهد:« متاسفانه مسئولان بانک ارزش طلا را بسیار پایین تر از ارزش واقعی آن حساب می کنند، یعنی کارشناسان ارزشیابی قطعه طلایی که ارزش آن در بازار آزاد 5میلیون است را 500 هزار تومان کمتر محاسبه می کنند، دوم اینکه این بانک 20 درصد طلا را به عنوان وام پرداخت می کند، به این شکل که اگر فردی 10 میلیون تومان ارزش طلایش باشد، 2 میلیون تومان وام پرداخت می کند، در مجموع چند برابر مبلغ وام را باید طلا نزد بانک قرار داد، درصورتی که کاش مسئولان بانک 70تا80 درصد از ارزش طلا را وام می دادند.»«مریم» زن سرپرست خانوار است و در محله 13 آبان منطقه20 زندگی می کند، می گوید:« بیشتری افرادی که به این بانک مراجعه می کنند، گزینه آخر را برای دریافت وام پیش پای خود داشته اند، به طوری که اگر این افراد ضامن داشتند برای دریافت وام به بانک های دیگر مراجعه می کردند و حاضر نمی شدند طلایشان را که سال ها برای خرید آن زحمت کشیده اند یا به عنوان هدیه، یادگاری و حتی انگشتر بهترین زمان زندگی شان را که از همسرشان دریافت کرده اند را نزد بانک بگذارند.» او از دیگر گله مندی خود را سقف مشخص وام عنوان می کند، می گوید:« این بانک از 2تا 10 میلیون تومان وام به هر متقاضی پرداخت می کند، این درحالی است که برخی از افراد بیش از این مبلغ وام می خواهند.»

از ناچاری به این بانک آمده ایم

«رحمان» یکی دیگر از مراجعه کنندگان به این شعبه است که همراه همسرش مقداری طلا با خود آورده اند تا نزد بانک به امانت بسپارند، آنها مدام به آرامی با یکدیگر صحبت می کنند و از چهره شان پیداست بیش از 50 سال سن دارند. از «رحمان»می پرسم هدف تان از وام گرفتن چیست؟ می گوید:« دختر دم بخت دارم و باید هر چه زود تر هزینه جهیزه اش را جور کنم، البته زمینی در منطقه قرچک وارمین دارم، اما به دلیل اینکه بازار ملک راکد است مشتری برای زمینم پیدا نشد، به همین خاطر مجبور شده ایم تا بخشی از طلا های همسرم را که از 20 سال پیش برایش تهیه کرده ام را نزد بانک قرار دهم تا وام را هزینه جهزیه کنم و بعد از اینکه زمینم را فروختم پول بانک را پرداخت کنم.»

از او می پرسم که چه میزان سود بانک بابت وام طلب می کند، می گوید:« گویا 18درصد یعنی 10 میلیون تومان که پرداخت می کنند باید یک سال بعد در چنین تاریخ (سر رسید) 10 میلیون تومان اصل وام و حدود دومیلیون تومان بابت کارمزد و سودبانک پرداخت کنیم، البته بانک قانونی دارد که کسانی که در زمان سر رسید توان بازپرداخت را ندارند می تواند سود و کارمزد را پرداخت کنند و مجددا وام شان را تمدید کنند.»این شهروند ادامه می دهد:« برای به دست آوردن این نوع وام دو ماه در نوبت بوده ام، اما افرادی که وام کمتری می خواهند در همان روز تکمیل پرونده شان وام شان پر داخت می شود.»وی نگاهی به اطرافش می اندازد، می گوید:« همه این افرادی که به این بانک مراجعه کرده اند از ناچاری آمده اند، چرا که طلا را خانم ها برای زیور آلات استفاده می کنند و کسی تمایل ندارد در مدت زمان یک سال طلایش دور از دسترسش قرار بگیرد.»

سکه را طلا نمی دانند

در این میان یکی از مراجعه کنندگان مرحله آخر دریافت وامش را سپری می کند، در این باره به خبرنگار ما می گوید:« خوبی این بانک این است که یک روز وام را پرداخت می کند و نیازی نیست مدت زمان زیادی را متقاضی منتظر دریافت وام باشد، اما مشکلی که وجود دارد این است که بانک سکه طلا را به عنوان ضمانت قبول نمی کند.»او که خود را «فاطمه » معرفی می کند علت دریافت وام را بدهی همسرش عنوان می کند، می گوید:« حتی حلقه ازدواج مان را برای دریافت وام گرو گذاشته ایم، اما متاسفانه متقاضی باید برای وام 2 میلیون تومانی بین 150 تا200گرم طلا یا به‌عبارت دقیق‌تر بیش از 10 میلیون تومان طلا به‌قیمت روز نزد این بانک برای مدت حداکثر یک سال به امانت بگذارد، در صورتی که فرد متقاضی می تواند بخش اندکی از طلای خود را بفروشد و دیگر به این وام احتیاج نداشته باشد.»او درپاسخ به سوال خبرنگار«تجارت» درباره اینکه پس چرا اقدام به تهیه وام با طلا انجام داده اید؟ پاسخ می دهد:« بخشی از طلاها یادگاری است و نمی توانیم بفروشیم و بخشی دیگری از این طلاها متعلق به مادرم است که نیازی ندارد و بهتر است که نزد بانک باشد تا در محیط امن نگهداری شود.»او البته نگران این است که اگر نتواند وام را در سر رسید آن پرداخت کند، چه برسر طلاهای مادرش خواهد آمد، که در این باره تابلو اعلانات این شعبه قوانین بانک کارگشایی را نوشته است و این موضوع را در قالب قوانین مطرح می کند، طبق قانون باید بعد از یک سال مبلغ وام به‌همراه سود و حق‌الحفاظه پرداخت شود. ولی اگر زمان سررسید فرا برسد و تسهیلات گیرنده به بانک مراجعه نکند قانوناً باید یک سال پس از سررسید طلا به حراج گذاشته شود.

خدمات بسیارضعیف است

بیشتر مراجعه کنندگان به بانک کارگشایی از میزان وامی که پرداخت می کند بسیار گله مند هستند به طوری که یکی دیگر از مراجعه کنندگان در این باره می گوید:« متاسفانه بانک بیشتر از 2 میلیون تومان وام پرداخت نمی کند، مگر اینکه با سود 18 درصد بخواهیم.»او ادامه می دهد:« دو میلیون تومان وام دریافت کرده ام، جالب اینجاست که بعد از اینکه مراحل ارزیابی به اتمام رسید و هنوز از شعبه خارج نشده ایم پول وام را به حساب مان واریز کردند و سرعت خدمت رسانی بسیار بالاست، اما مشکل اساسی که وجود دارد این است که مبلغ پرداختی وام در این بانک باتوجه به ارزش ضمانت ها بسیار کم است.»یکی دیگر از شهروندان تهرانی در باره مشکلات این بانک می گوید:« در تهران با جمعیت 8 میلیون نفری و چند میلیون نفر ساکن اطراف تهران تنها 3 شعبه در استان تهران وجود دارد که جوابگوی این حجم جمعیت نیست.»یکی از مشتریان که 500 هزار تومان در خواست وام کرده است، روبه خبرنگار «تجارت» می کند، می گوید:« ارزش طلایم 4میلیون تومان است، اما به دلیل اینکه طلا را نمی خواهم بفروشم و شب عیدی نیازمند پول هستم تصمیم گرفتم که این طلا را در اختیار بانک قرار دهم تا پول در این ایام داشته باشم، خیلی اصرار کردم که 200 هزار تومان بیشتر پرداخت کنند که با این درخواست موافقت نکردند؛ البته در چندسال اخیر وام از این بانک گرفته ام و تا به حال بیش از ارزیابی اقدام به پرداخت وام نکرده اند.»

در همه جای دنیا بانک کارگشایی وجود دارد

برای اینکه این موضوع را بیشتر بررسی کنیم، به سراغ «لیلا شیخ پور» کارشناس مالی رفته ایم، او معتقد است: در همه جای دنیا بانک کارگشایی وجود دارد، بانک ها البته دو سر برد را در معاملات دارند، نخست اینکه در قبال وام که پرداخت می کنند سود از مشتریان دریافت می کنند، دوم اینکه چند برابر وام را طلا دریافت می کنند و به عبارتی ضامن وام گیرنده برای بانک همیشه پول محسوب می شود و در آخر اینکه طلاهای مردم به عنوان یک پشتیبان مالی برای بانک محسوب می شود؛ البته در خارج از کشور به خصوص در آمریکا و انگلستان در زمان بازپرداخت بسیار سختگیرانه هستند و در صورت پرداخت نشدن بازپرداخت در زمان سر رسید طلا به حراج گذاشته می شود، اما در کشور ما کمی با تاخیر این اقدام صورت می گیرد.» وی درپاسخ به سوال خبرنگار«تجارت» درباره اینکه نحوه محاسبه برای پرداخت وام به چه شکل است؟ پاسخ می دهد:«به ازای هر گرم طلای 18 عیار که به بانک بسپارید می‌توانید 10تا12 هزار تومان وام بگیرید. بنابراین برای گرفتن 2 میلیون تومان باید بین 180 تا 200 گرم طلا وثیقه بگذارید.مدت‌زمان بازپرداخت وام یک سال است که البته تا یک سال دیگر هم قابل تمدید است. این وام به‌صورت قسطی نیست. بلکه کل مبلغ را باید در پایان دوره بپردازید و لازم نیست ماه ‌به ‌ماه قسط بدهید؛ سود بانک نیز باید در پایان سر رسید پرداخت شود.»او ادامه می دهد:« سود این وام 11درصد است، درصورتی‌که در پرداخت وام تأخیر داشته باشید به ازای هر ماه یک درصد به‌عنوان خسارت تأخیر تأدیه نیز به مجموع پرداختی شما اضافه خواهد شد.»