مضرات اجبار براي خدمت در بيمارستان هاي دولتي

روزنامه تجارت- آساره کیانی؛ پس از روی کار آمدن دولت حسن روحانی و مطرح شدن طرحی با عنوان؛ طرح تحول نظام سلامت در حوزه بهداشت و درمان که مسوولیت اصلی اجرای آن را - همان‌گونه که از نامش پیدا بود- وزارت بهداشت بر عهده داشت، خبرهای ریز و درشت بسیاری از اجرای این طرح، چگونگی اجرا،‌ خدماتی که گام به گام بر تعداد آن‌ها افزوده می‌شد،‌ پیشنهادهای کارشناسان، انتقادها و تعریف و تمجیدهای بسیاری از زبان مقام‌های مسوول، کارشناسان، پرستاران،‌ پزشکان و سایر کادر اجرایی بیمارستان‌ها و خود مردم شنیده‌ایم؛ در این میان عده زیادی از مردم و کادر اجرایی بیمارستان‌ها معتقدند اگر اجرای طرح تحول نظام سلامت در بیمارستان‌ها سبب بهبود اوضاع آن‌ها شده چرا برخی مسوولان، خود از حضور در بیمارستان‌هاي دولتی استقبال نمی‌کنند؛ مسوولانی که همواره از این طرح دفاع کرده و آن را کارنامه درخشانی برای عملکرد چند ساله دولت جدید می‌دانند.

 وزیر بهداشت: دو سال است که به پرستاران رسیده‌ایم، باز هم می‌رسیم
در آخرین اخباری که از طرح تحول نظام سلامت می‌شنویم؛ اقدامات زیادی برای تحول در معیشت و زندگی پرستاران و نیز بهبود کیفی خدمات پرستاری است طی دو سال گذشته انجام شده است؛ اقدامات زیادی نیز در راه است که اگر پرستاران از جزییات آن آگاه باشند حتماً قانع می شوند.
این‌ها گفته‌ها سید حسن‌هاشمی است که با خبرگزاری ایرنا(جمهوری اسلامی ایران) در میان می‌گذارد. وزیر بهداشت، اولین اقدام را به روز رسانی پرداخت کارانه پرستاران می‌داند و خطاب به پرستاران می‌گوید: همکاران پرستار من در وزارت بهداشت می‌دانند که قبل از این دولت، پرداخت کارانه‌ها بین 16 ماه تا دو سال عقب می‌افتاد اما امروز کارانه‌ها تقریبا به روز شده است و حداکثر به صورت فصلی به پرستاران پرداخت می‌شود. او می‌گوید که علاوه بر آن رقم کارانه پرستاران بر اساس فرمول جدید 1.7 برابر بیشتر از گذشته و همه معوقات هم پرداخت شده است و در عین حال می‌افزاید: افزایش حقوق پرستاران در اختیار وزیر بهداشت نیست و در واقع هیچ وزیری نمی‌تواند در دستگاه خودش حقوق را اضافه کند. آنچه در اختیار وزارت بهداشت است در حوزه کارانه است که برای افزایش آن اقدام کرده‌ایم.
هاشمی همچنین از اجرای طرح پرداخت مبتنی بر عملکرد خبر می‌دهد و می‌گوید: در گذشته عده‌ای به ناحق اضافه کاری‌های تشویقی آن چنانی می‌گرفتند این در حالی است که قطعا سختی کار پرستارانی که در شیفت (نوبت)‌های عصر و شب و در شرایط سخت زحمت می‌کشند بیش از بخش اداری است. وزیر بهداشت همچنین از نبود بودجه برای اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری خبر می‌دهد و می‌گوید: دوستانی که این قانون را تصویب کردند، باید بودجه لازم برای اجرای آن را هم می‌دیدند، سوال ما این است که چرا طی این سال‌ها بودجه لازم برای اجرای آن را ندیده‌اند.

پرستاران همچنان چشم ‌به راه جذب نیروهای جدیدند
اما کمبود نیرو از مشکلات مهم حوزه پرستاری است که وزیر بهداشت هم در این گفت‌وگوی خود به آن اشاره می‌کند و به پرستاران نوید می‌دهد که با افزایش ظرفیت پذیرش دانشکده‌های پرستاری، جذب بیشتر نیرو به روش‌های مختلف در حال اجراست. کمبود نیروی در بیمارستان‌های دولتی که پرستاران بخش بسیار پررنگ‌تری از آن را شامل می‌شوند مشکلی بوده که نگارنده در گفت‌وگو با کادر اجرایی بیمارستان‌ها از زمان آغاز طرح تحول نظام سلامت با آن آشنا بوده و هست؛ پرستاران در بیمارستان‌های دولتی در سراسر کشور معتقدند که با اجرای طرح تحول سلامت، کار آن‌ها بیشتر شده و همچنان منتظرند که نیروهای جدید و کمکی از سوی بیمارستان‌ها استخدام شوند.

 چند درصد از رده بالاها در بیمارستان دولتی بستری می‌شوند؟
در کش و قوس‌هایی که در بررسی طرح تحول سلامت در بیمارستان‌های دولتی  با آن درگیر می‌شویم این نکته قابل تامل است که چند درصد از افرادی که در رده‌های بالای دولت کار می‌کنند یا در مجلس هستند حاضرند در بیمارستان‌های دولتی بستری بشوند؟ کارکنان بیمارستان‌ها می‌گویند: این طرح وقتی کارا خواهد بود که افراد رده بالای دولتی و حکومتی و نماینده مجلس هم حاضر باشد در بیمارستان دولتی بخوابد. به گفته پزشکان و جراحان بیمارستان‌ها اگر شرایطی فراهم شود که مریضی که به بیمارستان مراجعه می‌کند، هزینه کمتری بدهد خیلی خوب است و هیچ ایرادی به آن وارد نیست. این کار بسیار خوبی است اما اصل قضیه این است که باید این طرح برای کسانی که این خدمات را با کمیت و کیفیت بهتری ارائه می کنند هم تغییراتی ایجاد کند. این افراد هم باید منفعتی از این طرح ببرند و گرنه مجبور کردن افراد به ارائه خدمات بیشتر در حالی که چیزی که عایدشان می شود تفاوتی نکرده باشد، در طولانی مدت جواب نخواهد داد.
یک بخش از این خدمات در مورد بیماران است که هزینه کمتری بدهند، از یک سو درست است که بیمار باید هزینه کمتری پرداخت کند و بسیاری از خدمات، شامل حال بیمه نمی‌شده و در حال حاضر سعی شده که بخشی از این خدمات شامل حال بیمه بشود؛ پیش از این، بیمار باید درصدی از خدمات را پرداخت می‌کرد که حالا این درصد کمتر شده اما وقتی قیمت همین خدمات از طرف وزارت بهداشت بالاتر رفته باشد، برای مثال، وزارت بهداشت، هتلینگ بیمارستانش را گران‌تر کرده باشد، درست است که مریض باید درصد کمتری را بدهد اما درصد کمتری از یک قیمت بیشتر را باید بدهد. با توجه به این که قیمت خدمات بیمارستان‌ها نسبت به سال گذشته بالا رفته، مریض هم باید درصد بیشتری را بدهد. این که گفته می شود درصد بیشتری از هزینه را از بیمار نگیرند مهم نیست، مهم این است که قیمت آن خدمت هم ثابت مانده باشد. دولت قیمت خیلی از خدمات را بالاتر برده و با این که درصدی   که مریض باید بدهد پایین آورده اما این باعث می شود که باز مریض، پولی را پرداخت کند.

کار بیشتر با همان دستمزد سابق
کسانی که این خدمات را ارائه می کنند که در بیمارستان از پزشک شروع می‌شود تا منشی و خدمه‌ای که در بیمارستان کار می‌کند. درمدت اجرای این طرح، چند درصد پرداختی این افراد بیشتر شده؟ البته قرار است که پرداخت شود اما در خیلی از بیمارستان‌ها هنوز این افزایش پرداخت صورت نگرفته است. پرداختی پزشک‌ها را گفته‌اند که بیشتر می‌کنند اما هنوز بیشتر نکرده‌اند. در مورد پرستار و خدمات و منشی و کارهای دیگر هم که بر اساس مفاد این طرح، کارشان بیشتر شده، هم همین طور. برای مثال بخشی از کارهای مربوط به بیمار را که در گذشته همراه او انجام می‌داد، در حال حاضر و با توجه به این طرح، باید خدمه و سایر افراد انجام بدهند؛ بنابراین باید دستمزد او هم بالا برود. نمی‌شود که کار بیشتری را به او تحمیل کنی و همان دستمزد قبلی را به او بدهی و جالب این که هیچ اسمی هم از او نبری. به این شکل که ارائه خدمات ارزان‌تر به را به اسم خود تمام کنی در حالی که زحمت این کار را عوامل بیمارستان با کار بیشتر متحمل می‌شوند.

مضرات اجبار برای خدمت در یک بیمارستان
در این طرح، پزشکان و پرسنل پزشکی بیمارستان را مجبور می‌کنند که در سیستم خصوصی کار انجام ندهند. این در حالی است که در این مملکت درصد بالایی از خدمات پزشکی، جراحی و... را سیستم خصوصی ارائه می‌کند. پزشکی که با سیستم خصوصی کار می‌کند به طور مستقیم رابطه مالی با وزارت بهداشت ندارد، درآمد خیلی بیشتری کسب می‌کند. این کار سبب می‌شود که درصدی از جامعه که به هر علتی؛ نوبت طولانی، هتلینگ و... نمی‌خواهند به بیمارستان دولتی مراجعه کنند، متضرر شوند. البته این طور نیست که هر کسی برای انجام کارش به سیستم خصوصی می رود آدم بدی باشد!؛ این افراد از یک جهت محروم هستند که توسط افرادی که در دانشگاه کار می‌کنند، درمان شوند و در انتخاب پزشکشان محدود می‌شوند. یک عده از افراد جامعه به این صورت از این خدمات محروم می‌شوند. از سویی یک عده از پزشک‌ها هم از این سو محروم می‌شوند که نتوانند در سیستم خصوصی کار کنند و درآمد بیشتر داشته باشند.
با این احتساب می‌توان گفت که تنها حرفه‌ای که دو نرخه است پزشکی است. برای مثال شما به تعمیرگاه می‌روید تا ماشینتان را درست کنید. هزینه تعمیرات در تعمیرگاهی که وابسته به شرکت دولتی است مثل ایران خوردو با تعمیرگاهی که در در خیابان است و کاملا خصوصی، تفاوتی ندارد و این نرخ را اتحادیه آن صنف اعلام می‌کند. در پزشکی هم اتحادیه صنفی، نظام پزشکی است. نظام پزشکی برای خدمات پزشکی قیمتی را ارئه کرده که به طور متوسط پنج برابر نرخی است که دولت برای  پزشک‌هایی که در بخش دولتی مشغول به کار هستند، اعلام کرده است. دولت پزشک را می‌گیرد و مجبورش می کند که با نرخ خودش کار کند در صورتی که نظام پزشکی که واحد صنفی اوست نرخ خدمت را متفاوت از دولت ارائه کرده است. این پدیده‌ای است که در حرفه نجاری یا مکانیکی وجود ندارد.
دولت با نرخ کمتری این خدامت را به مردم ارائه می‌دهد و سوبسید آن را پزشکانی می‌دهند که دارند در سیستم دولتی کار می‌کنند. جالب ان جاست که اگر پزشکی که در سیستم دولتی کار می‌کند خطایی کند، از او شکایت شود، به دادگاه برود و دادگاه برای او دیه‌ای تعیین کند، قاضی دیگر نگاه نمی‌کند که این خطا در سیستم دولتی اتفاق افتاده یا خصوصی؛ یک میزان جریمه تعیین می‌کند. بنابراین عملا سوبسید وزارت بهداشت را پزشک‌ها و کادر درمان پرداخت می کنند نه خود وزارت بهداشت.

چه زمانی طرح تحول سلامت قابل دفاع می‌شود؟
همه این موارد در طولانی مدت سبب نارضایتی و پایین آمدن کیفیت کار می‌شود. اگر در این طرح، تعرفه ثابت باشد و نرخ خدمات را نظام پزشکی تعیین کند و خدمات دولتی و خصوص با هم تفاوتی نداشته باشند مثل سایر جاهای دنیا، و کسانی که خدمات بیشتری ارائه می‌دهد پول بیشتری بگیرند، جایی برای دفاع کردن از این طرح باقی می‌ماند. پزشک‌هایی که در تعهد وزارت بهداشت یا در استخدام دانشگاه به عنوان هیئت علمی هستند از طرف دانشگاه مجبور هستند که تنها با سیستم دولتی کار کنند. و اگر با سیستم‌های خصوصی کار کنند یک سری جریمه‌هایی برای آن‌ها در نظر گرفته می‌شود.