گروه سیاسی: پانزدهمین نشست سران بریکس برای کشورمان با پذیرش عضویت ایران و پنج کشور دیگر در این گروه همراه بود. نشست جدید سران گروه بریکس در منطقه مالی «سندتون» ژوهانسبورگ آفریقای در شرایطی برگزار شد که در پنج‌شنبه (دوم شهریور) «سیریل رامافوسا» رئیس جمهور آفریقای جنوبی در آغاز نشست «بریکس پلاس» در کنفرانس خبری مشترک سران «بریکس» موافقت ۵ عضو اصلی این گروه با عضویت اصلی جمهوری اسلامی ایران، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، مصر، اتیوپی و آرژانتین را اعلام کرد. ایران و جمعی از کشورهای مهم در منطقه خلیج فارس و شمال آفریقا به گروهی وارد شدند که هدف از آن مقابله با یکجانبه‌گرایی غرب و ورود به فاز چندجانیه‌گرایی در نظام جهانی است.
به گزارش «تجارت آنلاین»، بریکس نمادی از «رژیم‌سازی و ساختارسازی جدید در صحنه بین‌المللی» است که توسط قدرت‌های در حال ظهور و در مقابل گروه G7 شکل گرفته و رو به پیشرفت است. بانک بریکس نیز با نام «بانک توسعه نوین» در سال ۲۰۱۵ تاسیس شد. در حال حاضر این گروه بیشترین سهم از تولید ناخالص داخلی جهانی (۳۱.۵ درصد) را در مقایسه با سایر بلوک‌های اقتصادی از جمله گروه ۷ (۳۰.۷ درصد) به خود اختصاص داده است. ۴۶ درصد از نیروی کار دنیا، یک چهارم مساحت خشکی زمین، حدود ۴۰ درصد از جمعیت جهان (۳ میلیارد و ۱۸۷ میلیون نفر در سال ۲۰۲۱) به اعضای فعلی این گروه تعلق دارد. در اجلاس ژوهانسبورگ ۲۰۲۳ علاوه بر ۵ کشور اصلی، از سران ۷۰ کشور دیگر برای شرکت در اجلاس دعوت شده که هیچیک از کشورهای اصلی غربی در لیست مدعوین قرار ندارند. در حال حاضر این گروه با ۳۱.۵ درصد، بیشترین سهم از تولید ناخالص داخلی جهانی را در مقایسه با سایر بلوک‌های اقتصادی از جمله گروه هفت با ۳۰.۷ درصد به خود اختصاص داده است. ۴۶ درصد از نیروی کار دنیا، یک چهارم مساحت خشکی زمین و حدود ۴۰ درصد از جمعیت جهان یعنی سه میلیارد و ۱۸۷ میلیون نفر در سال ۲۰۲۱، به اعضای فعلی این گروه تعلق دارد.
تاکید ایران بر ایفای نقش ویژه در بریکس پس از عضویت
تصمیم سران بریکس برای گسترش این گروه اقتصادی با استقبال ویژه رئیس جمهوری ایران همراه شد. سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران در پانزدهمین نشست سران «بریکس»، گفت: این اقدام مسیر توسعه جهانی را در بستر عدالت هموار می‌کند، مطمئنا فواید عضویت جمهوری اسلامی ایران در بریکس تاریخ‌ساز خواهد بود و فصلی نو و گامی نو را در جهت گسترش عدالت، انصاف، اخلاق و صلح پایدار در صحنه بین‌المللی رقم خواهد زد. رئیس‌جمهور تأکید کرد: همکاری‌های راهبردی مختلف بین ایران و اعضای بریکس از جمله در حوزه‌های ترانزیت، انرژی و تجارت، در دستورکار جهانی بریکس از این نگاه حمایت می‌کند، فواید اقتصادی پایداری را برای ملت‌های ما و جهان رقم می‌زند. رئیسی همچنین تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران به صورت قاطع از تلاش‌های موفق بریکس در راستای دلارزدایی از روابط اقتصادی میان اعضا و همچنین استفاده از ارزهای ملی و تقویت سازوکارهای بریکس برای پرداخت و تسویه مالی، حمایت می‌کند. وی ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران از ظرفیت‌های کم‌نظیری برخوردار است و آمادگی دارد در هر سه حوزه اصلی فعالیت‌های بریکس؛ یعنی حوزه‌های سیاسی- امنیتی، اقتصادی- مالی و اجتماعی مشارکت نماید.
دستاوردهای عضویت در بریکس از نگاه تهران
سید ابراهیم رئیسی پیش از ظهر دیروز جمعه پس از سفر به آفریقای جنوبی و شرکت در پانزدهمین نشست سران بریکس در ژوهانسبورگ دستاوردهای این سفر را تشریح کرد. رئیس جمهور با اشاره به اینکه گروه بریکس در نقاط مختلف دنیا اعضای قابل توجهی دارد که سهم بزرگی از جمعیت، تولید ناخالص داخلی و وسعت سرزمینی دنیا را دارند، افزود: ائتلاف‌های جهانی نظیر بریکس و شانگهای، ائتلاف‌های نوظهوری هستند که کاملا مخالف یکجانبه‌گرایی بوده و با نگاه احترام به استقلال کشورها برای همگرایی و همکاری در جهت پیشرفت امور ملت‌ها تشکیل شده‌اند. رئیس جمهور با بیان اینکه اهمیت ایران به لحاظ موقعیت ژئوپلتیک و کنشگری فعال در عرصه‌های مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی بر کسی پوشیده نیست، تصریح کرد: همه این مسائل موجب شد تا عضویت ایران در گروه بریکس مطرح و به اتفاق آرای اعضا تصویب شود. البته به طور طبیعی لازم است ساز و کارهای اجرایی برای بخش‌های مختلف گروه از جمله صندوق بریکس، نیز تمهید و فراهم شود که همکاران وزارت امور خارجه از همان ساعت اول تصویب عضویت ایران، اقدامات خود را در این زمینه آغاز کردند. رئیسی با اشاره به اینکه بریکس عمدتا متمرکز بر همکاری‌های تجاری و اقتصادی است، خاطرنشان کرد: نظام سلطه به دنبال آن است که با سلطه‌گری اجازه ندهند اقتصاد کشورهای مستقل از جمله ایران در ارتباط با دیگر کشورهای مستقل در منطقه و دنیا رشد کند، اما ارتباطات اعضای بریکس حتما در این راستا که در این مجموعه کشورهای مستقل می‌خواهند ارتباطات تجاری و اقتصادی خود را با یکدیگر گسترش دهند مهم و به اقتصاد مقاومتی نیز کمک می‌کند. رئیسی در ادامه همچنین ارتباط با ساختارهای موثر بین‌المللی را موجب تقویت قدرت سیاسی جمهوری اسلامی ایران عنوان کرد و افزود موضوع عضویت ما در گروه بریکس به صورت اتفاقی رخ نداده بلکه یک سیاست انتخابی از سوی دولت در جهت تامین منافع کشور و مردم بوده است.
حمایت بریکس از حفظ برجام
در بیانیه پایانی نشست گروه بریکس که همراه با اتفاق‌های مهم از جمله پیوستن ایران و عربستان به این بلوک اقتصادی بود، آمده است: ما از تحولات مثبت در خاورمیانه و تلاش‌های کشورهای عضو بریکس به منظور حمایت از توسعه، امنیت و ثبات در منطقه استقبال می‌کنیم. در این بیانیه از سرگیری روابط دیپلماتیک بین ایران و عربستان مورد استقبال قرار گرفته و تاکید شده که کاهش تنش و مدیریت اختلافات از طریق گفت وگو و دیپلماسی کلید همزیستی مسالمت آمیز در منطقه به لحاظ راهبردی، مهم است. در ادامه این بیانیه آمده است: ما بر اهمیت حفظ برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت همچنین صلح و ثبات گسترده‌تر تاکید می‌کنیم و امید داریم که به زودی طرفین مرتبط با برجام به اجرای موثر و کامل آن بازگردند.
فرصت‌‌های عضویت در بریکس برای ایران
گروه بریکس به عنوان یک ساختار چندوجهی، تمایل زیادی برای نقش‌آفرینی مستقل و موثر در عرصه جهانی دارد و از این جهت می‌تواند یکی از اهداف مطلوب کشورمان برای پیگیری چندجانبه‌گرایی در کنار دیگر ائتلاف‌ها و ساختارهای مهم مانند شانگهای، اوراسیا، سیکا، آسه‌آن و... در عرصه‌ی سیاست خارجی و روابط بین الملل باشد. همچنین فرصت حضور فعال در اجلاس سران بریکس، علاوه بر تقویت چندجانبه‌گرایی، می‌تواند زمینه تعقیب اهداف و توسعه دیگر راهبردهای کلان دولت در اجرای دیپلماسی پویا، مانند سیاست همسایگی را بیش از پیش فراهم سازد. در حال حاضر این گروه با ۳۱.۵ درصد، بیشترین سهم از تولید ناخالص داخلی جهانی را در مقایسه با سایر بلوک‌های اقتصادی از جمله گروه هفت با ۳۰.۷ درصد به خود اختصاص داده است. ۴۶ درصد از نیروی کار دنیا، یک چهارم مساحت خشکی زمین و حدود ۴۰ درصد از جمعیت جهان یعنی سه میلیارد و ۱۸۷ میلیون نفر در سال ۲۰۲۱، به اعضای فعلی این گروه تعلق دارد. کشورهای گروه بریکس با جمعیت بیش از ۳ میلیارد نفر که ۴۰ درصد از جمعیت جهان است و برخورداری از مساحتی به اندازه یک‌سوم از کره‌زمین، از ظرفیت مهمی برای همکاری دوجانبه با جمهوری اسلامی ایران برخوردار هستند و متقابلا ظرفیت‌های ارزشمند کشورمان از جمله موقعیت ژئوپلتیک و ژئواستراتژیک، منابع غنی انرژی، نیروی انسانی متخصص و کارآمد، پیشرفت‌های چشمگیر در عرصه‌های مختلف و ثبات پایدار سیاسی مورد توجه اعضای بریکس است.
