اصغر نعمتی
مدیرمسئول
فراگیری ویروس کرونا و بروز پیک‌های پی در پی این بیماری زندگی را برای همه افراد سخت و فرسایشی نموده است. مسائلی نظیر تعطیلی مدارس، فاصله‌گیری اجتماعی، رفت‌وآمدهای حداقلی و از همه مهمتر اخبار منفی سرایت و مرگ‌ومیرها، سبک زندگی متداول مردم را متاثر ساخته و عرصه را بر همگان تنگ نموده است. در این میان باید گفت کودکان و نوجوانان به نسبت بقیه افراد خانواده آسیب‌پذیرتر بوده و ضرورت دارد در هیاهوی مشکلات و سختی‌های ناشی از بیماری، الزامات فرزند پروری در شرایط سخت کنونی مورد توجه واقع شده و کودکان و مشکلات آنها به حاشیه نرود.
سازمان بهداشت جهاتی در شرایط تحمیلی بیماری کووید 19 توصیه می‌نماید والدین مراقبت‌های ویژه‌ای را در تربیت کودکان خود مورد توجه قرار دهند.
در این خصوص ضرورت دارد تا صادقانه در مورد ویروس کرونا و پیامدهای آن با کودکان خود صحبت کنید، به آنها اجازه دهید آزادانه سوالات خود را مطرح و نیز با لحاظ شرایط سنی و معلومات آنها پاسخ مناسب را عرضه بدارید.
طبیعی است دوران کرونا برای والدین محدودیت‌های کاری زیادی را در پی داشته است. در مورد کودکان از این محدودیت‌ها می‌توان فرصت ساخت و به جای اینکه استرس کار را داشته باشید از فرصت پیش آمده برای وقت گذرانی با کودکان خود استفاده کنید. رابطه بهتری با آنها برقرار نموده و در این شرایط سخت عشق و محبت را با شدت بیشتری نثار آنان کنید. در اوقات فراغت و یا زمانی که به منزل برمی‌گردید، برنامه‌ریزی داشته باشید که حتما زمانی را صرف فرزند خود کنید. در این زمان سعی کنید کار مورد علاقه او را انجام دهید. اگر فرزند شما نوزاد است با ایده‌های نو نظیر تقلید حرکات صورت یا صدای وی، خواندن آواز، نوازش کردن، بازی با اسباب‌بازی‌ها، نگاه کردن عکس، خواندن قصه و.... محیطی گرم و با ثبات را برای آنها رقم بزنید.
یکی دیگر از نکاتی که در ایام پاندمی کرونا والدین باید به آن توجه داشته باشند، ایمن نگه داشتن کودکان در فضای مجازی است کودکان و نوجوانان به دلیل تعطیلی مدارس، فاصله اجتماعی، کاهش رفت و آمدها، ندیدن همسالان و... فرصت بیشتری را در سرک کشیدن به فضای مجازی در اختیار دارند، اگرچه ارتباطات مجازی به تخفیف اثرات منفی کرونا کمک می‌کند و عاملی در جهت برقراری ارتباط و استمرار زندگی تلقی می‌گردد، اما از سوی دیگر مخاطراتی را نیز می‌تواند در پی داشته باشد.
حضور بیش از حد و کنترل نشده کودکان و نوجوانان در فضای مجازی به ویژه شبکه‌های اجتماعی، بازی‌های آنلاین و... می‌تواند زمینه سوءاستفاده جنسی، تغییر باورها و ارزش‌ها، خشونت، تحریک به خودکشی، خودآزاری و... را فراهم کند.
لذا ضرورت دارد در این ایام والدین با شیوه‌های اقناعی، کنترل لازم بر حضور کودکان خود در فضای مجازی را اعمال نمایند. فعال نمودن گزینه‌های نظیر Search Safeروی مرورگرها، پوشاندن وب کم در صورت عدم استفاده و در نهایت نهادینه کردن عادت‌های آنلاین سالم از راهکارهای کاهش آثار زیانبار حضور کودکان در فضای مجازی است.
همچنین یکی از راهکارهای کنترل کودکان و فراهم آوردن زمینه وب‌گردی سالم، همراهی وی در این رسانه‌ها است. به کودک خود آموزش دهید که چگونه با پیشنهادات اغوا کننده و فریبکارانه در شبکه‌های اجتماعی مواجه شده و آنها را گزارش نماید.
البته در کنار نظارت صحیح و کمک به ارتقای سواد رسانه‌ای کودک، سعی کنید وی را در فضای ارتباطی سالم آزاد نگه دارید. تشکیل گروههای خانوادگی و چت‌های فامیلی کنترل شده می‌تواند ضمن سرگرمی در فضای مجازی از اعوجاج و انحراف کودک پیشگیری کند. با این وجود شرایط سخت کنونی گاهی اوقات می‌تواند منجر به بدخلقی و رفتار بد کودک شود، لذا ضمن طبیعی تلقی کردن این اتفاق سعی کنید از لحظه متوجه شدن بد رفتاری شدید، وی را به انجام کارهای خوب هدایت کنید، تلاش کنید قبل از وقوع رفتار پرخاشگرانه آنرا خاتمه بخشید. اگر کودک بی‌قرار است با یک ایده جالب حواس وی را منحرف کنید.
گاهی شاید ناچار به تنبیه شوید ولی قبل از اینکه مبادرت به تنبیه کنید به فرزند خود اجازه دهید به حرف‌های شما گوش دهد، راجع به تنبیه‌های انضباطی و دلایل آن به وی توضیح دهید و از اینکه در تنبیه وی انصاف را رعایت نموده‌اید فکر کنید، بعنوان مثال محروم نمودن کودک از تلفن همراه می‌تواند از بازه زمانی یک ساعته تا یک هفته انجام شود، ولی طبیعتاً یک هفته تنبیهی منصفانه نیست.
در کنار تنبیه سعی کنید در انجام کارهای خوب هم تشویق شوند. با توجه به شرایط کرونایی و مضایق اقتصادی، بهتر است بجای مقاومت در مقابل خواسته‌های کودکتان، درخصوص مشکلات و شرایط پیش آمده صادقانه با وی گفتگو کنید و ضرورت برنامه‌ریزی و بودجه‌بندی دخل و خرج خانواده را برایش توضیح دهید.
یکی از دیگر از نکاتی که در این دوران می‌تـواند هم به سرگرمی کودکان منجر شود و هم زمینه‌ساز الفت و صمیمیت بیشتر اعضای خانواده و سلامت آنها باشد، انجام ورزش گروهی توسط اعضای خانواده است.
آموزش انجام منظم ورزش با رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و یا ورزش‌هایی نظیر پرش، رقصیدن، در جا زدن، دویدن دایره‌وار و.... می‌تواند از زمره سرگرمی‌هایی باشد که با رویکرد سلامت‌نگر و بصورت پویا اوقات کودکان را پر می‌کند.
به هر روی شرایط حادث شده شرایط بسیار سختی هم برای والدین و هم برای کودکان است. امید است تا با سرعت بخشی به واکسیناسیون و وقوع ایمنی جمعی هر چه زودتر شرایط سخت کنونی رخت بر ببندد و دوباره سبک زندگی عادی و سرشار از عطوفت، مهر و در کنار هم زیستن احیا گردد.
