سید کمال سید علی
کارشناس اقتصاد ی
د رست است که افزایش نرخ ارز با سیاستهای بانک مرکزی ارتباط د ارد و د ر افزایش نرخ د لار نگاه همه به بانک مرکزی است اما بخش قابل توجهی از آن به این میزان نقد ینگی که د ر اختیار مرد م قرار د ارد و موضوع انتظارات تورمی و اعتماد مرد م به سیاستهای د ولت برمیگرد د . افزایش نرخ د لار د ر چند روز گذشته و بیاثر بود ن تغییر رییس بانک مرکزی د ر مد یریت بازار ثابت کرد که همواره فاکتورهای اقتصاد ی قیمت ارز را تعیین میکنند نه روسای کل بانک مرکزی. ممکن است اصلاح مقررات خروجی تغییر روسای بانک مرکزی باشد و این افراد سیاستهای ارزی را بازنگری کنند اما با تعویض رییس کل بانک مرکزی هم اصلاح فاکتورهای اقتصاد ی، کسری بود جه، شاخص تورم و... زمانبر است و این اقد امات نیاز به هماهنگیهای د ر د رون تیم اقتصاد ی د ولت د ارد .
روسای بانک مرکزی میتوانند مد یریت خود را د ر مقررات ارزی، عد م توزیع رانت بین ارز نیمایی و ارز آزاد و ترازنامه بانکها اعمال کنند اما واقعیت این است که حجم نقد ینگی با توجه به کسری بود جه ارتباط مستقیمی با رییس کل بانک مرکزی پید ا نمیکند و از سوی د یگر مد یریت هزینههای د ولت د ر اختیار بانک مرکزی نیست. همچنین عوامل بینالمللی که بر روی نقل و انتقال ارزی کشور تاثیر گذاشته است و منجر به بلوکه شد ن و انسد اد حسابهای کشورمان د ر خارج از کشور و منجر به عد م انتقال ارز از مسیرهای سیستم بانکی به د اخل کشور شد ه، خارج از عهد ه بانک مرکزی است و رییس کل بانک مرکزی بر روی این مسائل مد اخلهای ند ارد و نمیتواند به طور مستقیم به این موضوعات ورود پید ا کند . د ر موضوع تنشهای بینالمللی تنها انتشار اخبار تغییرات قیمتی را به طور محسوس نشان مید هند ، د ر حالی که بازار ارز با نرخ د لار 40 هزار تومانی به ثبات رسید ه بود با انتشار خبر اقد ام پارلمان علیه سپاه، شاهد افزایش بیش از 4 هزار تومانی نرخ د لار د ر بازار هستیم. از سوی د یگر موضوعاتی مانند انتظارات تورمی اثر مستقیم بر این بازار ارز د ارد و شرایط کشور ماههای منتهی به سال د ر بازار ارز میتواند اثرگذار باشد . همچنین میزان فروش نفت و قیمت نفت هم د ر حالت کاهشی و افزایشی میتواند بازار ارز را تحت تاثیر خود قرار د هد و اساسا این عامل تاثیر د ر مباحث ارزی کشور د ارد . اینکه تحریمها علیه شرکت های ایرانی موضوع جد ید ی نیست کاملا د رست است اما د ر جامعهای که سرمایه اجتماعی آن ضعیف شد هاست و اعتماد مرد م به تصمیمات د ولت کاهش یافته انتشار یک خبر منفی مانند اقد ام پارلمان اروپا اثرگذار خواهد بود و همان انتشار خبر منفی پیش از آنکه موضوع خبر به تحقق برسد ، اثر خود را بر اقتصاد میگذارد . باید توجه د اشت میزان اثرگذاری مسائل بینالمللی به سرمایه اجتماعی آن کشور و اعتماد مرد م آن به تصمیمات د ولت ارتباط مستقیم د ارد شاید آن خبر آثار عینی ند اشته باشد اما بر روی اقتصاد اثری مانند افزایش نرخ ارز را د اشته باشد . ضمن اینکه د ر این شرایط بسیاری از سفتهبازان که به د نبال حرکت قیمت ارز هستند بر روی این د ست از اخبار مانور مید هند و برای برجسته سازی آن تبلیغات بیشتری انجام میشود . به هر حال نوساناتی د ر بازار ارز د ر این مد ت رخ د اد ه بیشتر جنبه سیاسی د اشته است. اعتقاد ند ارم که افزایش نرخ ارز به نفع د ولت است چراکه خود یکی از مصرفکنند گان ارز محسوب میشود و همچنین افزایش نرخ ارز باعث رشد تورم میشود و فشار افزایش نرخ تورم به خود د ولت وارد میشود و رشد نرخ تورم مرد م را ناراضیتر میکند . د ولت همواره وارد ات ارزان را لنگر تورم کرد ه و از این طریق کنترل قیمتها را د ر اختیار د اشته باشد و سالهای سال هم با این سیاست موفق عمل میکرد . اما د ر این باره که د ولت با افزایش نرخ ارز نسبت به سطح بود جه منتفع میشود تا حد ی د رست است و میتواند د لار با نرخ 40 تومانی د ر بازار مد اخلهای به فروش برساند اما د ر سامانه نیما انتفاعی ند ارد و برای وارد ات هم نرخ د لار 28 هزار و 500 تومانی تعیین شد هاست. البته هر چند اثر تورمی را کاهش مید هد اما د ر توزیع رانت اثر بسیار وحشتناکی خواهد د اشت و چند ین برابر ارز 4200 تومانی رانت د ر ارز 28 هزار و 500 تومانی توزیع میشود و سیاست غلطی است.