دکتر اصغر نعمتی
مدیرمسئول و مدرس دانشگاه
7 آوریل مصادف با 18 فروردین‌ماه به‌عنوان روز جهانی سلامت و در ایران به عنوان هفته سلامت نامگذاری شده است. در چنین روزی، سال 1948 میلادی در نیویورک، نخستین اساسنامه کنفرانس بین‌المللی بهداشت از سوی سازمان بهداشت جهانی تدوین شد. در ژوئن همان سال نخستین مجمع عمومی سازمان بهداشت جهانی در ژنو با حضور بیش از شصت‌ویک کشور جهان تشکیل شد و بدین ترتیب از آن سال به بعد همه ساله چنین روزی به‌عنوان روز جهانی بهداشت در کشورهای مختلف گرامی داشته می‌شود.
بر همین اساس سازمان جهانی بهداشت همه ساله به مناسبت روز جهانی بهداشت و با هدف ارتقای توجه و آگاهی عموم به موضوع مهم سلامت، موضوعی را با هدف فوق به‌عنوان شعار سال اعلام می‌نماید.
شعار سال پیشنهادی امسال سازمان جهانی بهداشت، «سیاره ما، سلامتی ما» می‌باشد؛ شعاری که سازمان بهداشت جهانی قصد دارد در بحبوحه همه‌گیری کرونا، اوج‌گیری انواع بیماری‌های غیر واگیر و اقدامات مخرب بشر در تخریب و نابودی محیط زیست خود، توجه همگان را به نجات سیاره زمین و ارتباط تنگاتنگ آن با سلامت معطوف دارد.
به‌راستی آیا بشر دوباره قادر است مسیر رو به فنای این سیاره را تغییر دهد؟ جهان در شرایط حاضر، بدترین دوران را در بحران آب و هوایی سپری می‌کند، بحرانی که بزرگترین تهدید سلامت برای نسل بشر می‌باشد. امروز بیش از 90 درصد مردم جهان هوای ناسالم تنفس می‌کنند و بالغ بر 13 میلیون نفر سالیانه به دلیل عوامل محیطی رخ در نقاب خاک می‌کشند.
آلودگی‌های ناشی از زباله‌های پلاستیکی از اعماق اقیانوس‌ها تا مرتفع‌ترین قله‌ها را فراگرفته است و با راهیابی به زنجیره غذایی انسان، سلامت بشر را به سمت نابودی پیش برده است.
فرایندهای تولید مواد غذایی و آشامیدنی به گونه‌ای است که ایمنی غذا دچار چالشی بزرگ شده و با ترویج غذای آماده و سم‌فودها، انواع چاقی‌ها و بیماری‌های غیر واگیر، جهانیان را گرفتار خود نموده است. گازهای گلخانه‌ای با وجود تلاش‌های نیم بند جهانی همچنان تهدید جدی سیاره هستند، و...
چالش‌های ذکر شده و تشدید آن با پاندمی کرونا تحقق شعار فوق را بسیار آرمانی می‌نماید، اما می‌تواند تلنگری باشد تا جامعه بشری با عزم جدی به وضع مقررات و راهکارهای نجات‌بخش برای زمین همت کند که در غیر این صورت رفتار بشر مصداق شعر سعدی علیه‌الرحمه می‌ماند:
یکی بر سر شاخ، بن می‌برید خداوند بستان نگه کرد و دید
بگفتا گر این مرد بد می‌کند نه با من که با نفس خود می‌کند...
بنابراین برای نجات این سیاره، حکمرانان جهانی باید با عقل جمعی و همگرایی، این چالش و بحران بزرگ تاریخی که فراروی این سیاره قرار گرفته است را جدی بگیرند و حیات سیاره را با پافشاری بر منافع ملی به خطر نیندازند. به پیمان‌های جهانی در جهت کاهش تولید مصرف سوخت‌های فسیلی، پیوسته وفادار بمانند و با کاهش نابرابری و توزیع عادلانه ثروت و پاک نمودن ننگ فقر از سرزمین خود، زمینه توجه و مراقبت از کره خاکی و صیانت از آن با هدف حفظ حقوق نسل‌های بعدی اهتمام ورزند.
ضرورت دارد دولت‌ها با سرمایه‌گذاری بلندمدت، لحاظ نمودن بودجه‌های رفاهی و وضع قوانین پیشگیرانه از تخریب محیط زیست، نقش تاریخی خود را در نجات سیاره زمین ایفا نمایند.
چرا که نجات این سیاره تنها در سایه همگرایی و هم‌افزایی و کاربست اقدامات قانونی،فرهنگ‌سازی و تغییرات عمیق در سبک زندگی و تعاملات پیوسته جهانی محقق می‌شود.
به‌طور طبیعی نجات سیاره زمین معطوف به اقدامات ملی و جهانی است، روز جهانی سلامت فرصتی است تا دولت‌ها با نگاهی به سیمای محزون و نگران کننده زمین، هم در داخل و هم در فرایندهای جهانی، توجه بیشتری در این زمینه معطوف دارند که در غیر این صورت ناگزیر همه باید مرثیه‌خوان مرگ زمین باشیم،
مرثیه‌خوان سوختن جنگل‌ها، پر پر شدن موجودات، خشک شدن چشمه‌ها و گسترش بیابان‌ها و به شماره افتادن نفس‌های به تنگ آمده از آلودگی و در نهایت مرثیه‌خوان سیاره‌ای که دیگر جای امنی برای زندگی سالم نیست!
